Ara Guler İle Soylesi

Gazeteci Turkan Hicyilmaz, Ara Guler ile bir soylesi yapmis. Sizlerle paylasmak istedim....

Iste soylesi

İnsanlara sevgi lâzım, fotoğraf bu işe yarar

Ara Güler, Türkiye’de fotoğrafın duayeni ve dünyaca ünlü fotoğrafçımız

Sayısız sergi açan, dünya müzelerinde fotoğrafları sergilenen, fotoğrafçılara poz vermeyen Picasso’yu görüntüleyen, onlarca ödül alan Ara Güler, artık çok fazla fotoğraf çekmiyor. Şu anda Kiev ve Belçika’da sergileri süren Güler, son olarak geçtiğimiz günlerde bir arkadaşının hatırını kıramayıp Promat Matbaası’nın 2007 takvimi için basmış deklanşörüne... 60 yıldır Leica makinesiyle ‘yaşamı donduran’ Ara Güler ile fotoğraf ve fotoğrafçılık üzerine konuştuk. Ara sıra aksileşse de sorularımız bitene kadar tahammül etti bize. Daha kısa pantolon giyerken sinema hastalığına yakalanan ama Beyoğlu’ndaki Doğan Film Stüdyosu’nda çıkan yangından en son kurtulan o olunca babası tarafından sinema aşkı sonlandırılan Ara Güler, Yeni İstanbul Gazetesi’nde foto muhabirliğinde almış soluğu. O günden beri de fotoğraf makinesini bırakamamış bir daha elinden.

Artık eskisi kadar fotoğraf çekmiyorsunuz öyle mi?
Canım isterse çekiyorum, istemezse çekmiyorum. Hoşuma giden şeyler olursa çekip hazır ediyorum. Ondan sonra birtakım adamlar gelip peşimden koşuyor. “İşte bana bilmem ne çeksene” diyor. Ben de zaman istersem veriyorum istemezsem yok diyorum.

Fotoğraf makinenizi hep yanınızda mıdır?
Eskiden gezdirirdim şimdi hiç umrumda değil. Çekilecek bir şey kalmadı benim için İstanbul’da, Türkiye’de. Aslında Avrupa’nın birçok yerinde de öyle oldu.

Nasıl yani?
Her şey değişti, güzel değil artık. Sen Türkiye’yi bilmiyorsun. Ben 60 senedir etrafa bakıyorum. Benim gördüğümü sen bulamazsın. İmkanı yok. Artık bir şey kalmadı çekecek. Eskiden bir kedi geçerdi sokaktan onu çekerdim, artık kedi de geçmiyor. Şimdi sokaklarda adamları soyuyor hırsızlar. (Gülüyor.) 800 bin kare fotoğraf çektim. İnsanlar ancak 300-400 tanesini gördü... O kadarı da yeter.

Fotoğraf çekerken neyi arar gözleriniz?
Kompozisyon ararım. Benim bir fotoğraf eğitimim, teknik bilgim var. Çok alışığım fotoğraf çekmeye. Vücudumun bir parçası gibidir makinem. Herkesin bir ayda çekeceğini ben bir günde çekerim. İki fotoğrafa baktığınızda neden bu Ara Güler fotoğrafı diyebiliyorsunuz? Çünkü öteki adamın uslübu yok. O sadece fotoğraf çektiğini zanneden zavallılardan... Çok düşünmeden çekerim fotoğrafı. Bazen düşünüp çektiğim de oluyor. Bir proje düşünülebiler benim için. Ama ben proje muroje takmıyorum. Canım sıkılırsa bırakıyorum o işi. Projeye bağlamıyorum kendimi, çünkü bozulursam bırakırım. Onun için bana hiç güvenilmez. “Hee he” derim yapmam.

Fotoğraf çekmeyi nasıl tanımlarsınız?
Fotoğraf çok güzel, sonradan keşfettiğim mühim bir şeydir. Her şeyden önce dökümantasyondur. Fotoğraf makinesi de hayatın içinden, yaşamın bir parçasını koparıp onu ölümsüzleştirmeye, kaydetmeye yarayan bir alettir. Fotoğraf çekmek insanların etrafına bakmasını, dünyayı tanımasını sağlar. Fotoğraf insanların birbirlerini sevmelerine, aşka yarar. Bırak fotoğraf çeksin insanlar... Bakmayı öğrensinler, bakmayı öğrenirlerse hanıma bakmayı öğrenirler, aşık olurlar, sevgili olurlar. İnsanlara sevgi lazım. İnsanlar birbirini sevsin. Fotoğraf işte bu işe yarar.

Size “sanatçı” denmesini karşı çıkıyorsunuz? Ama Türkiye’de birçok fotoğraf sanatçısı var. Onlar da sanatçı değil mi?
Değil tabii... Bir sürü adam var sokakta. Onları fotoğrafçı mı sanıyorsun sen? Çöpçü de olabilirlerdi. Aslında fotoğraf sanatçısı diye bir halt yok. Fotoğrafın sanatı olmaz ki sanatçısı olsun. Fotoğrafla sanat arasındaki farkı anlatayım sana. Sanat yalandan doğar, yalan söyler. Olmayan şeyden sanat yapılır. Bu lafı ben söylemedim. Oscar Wilde’ın Dorian Gray’in Portresi adlı kitabının önsözünde var. Bir rejisör var. Bir sahne düşünür. O sahne hakikat midir?