Martı - Türkiye

Martı, martıgiller (Laridae) familyasını oluşturan deniz kuşlarının ortak adı. Türlerin çoğu Larus cinsinde toplanmıştır.

Martılar büyük kuşlardır, genellikle gri veya beyaz renkte çoğunlukla başlarında siyah işaretler bulunur. Cesurdurlar, uzunca bir gagası ve perdeli ayakları vardır. İri hantal gövdeli kuşlardır. Boyları 25-80 cm'dir. Kanat desenlerinin yanı sıra bacak ve gaga renklerine bakılarak tür ayrımı yapılabilir.

Besinlerini çoğunlukla yumuşakçalar, yengeçler ve küçük balıklar oluşturur ama hemen hemen her şeyi yerler. İri martılar kuş yumurtaları ve yavrularını da yer. Tipik kıyı kuşlarıdır, nadiren birkaç türü haricinde denizden uzakta yaşarlar. Büyük türlerde yavrular dört yılda erişkin bir kuş olurken bu süre küçük martılarda iki yıl kadardır.

Martılar, özellikle daha büyük türler becerikli üst düzeyde zeki kuşlardır. İletişim ve yüksek ölçüde gelişmiş sosyal bir yapının karmaşık metotlarını sergilerler. Örneğin birçok martı sömürgesi yırtıcı kuş ve diğer davetsiz misafirlere saldırma eğilimindedir, mesela ringa martı alet kullanımı davranışını sergiler. Martıların birçoğu, insanların yaşadığı yerlerde ortak bir yaşam içerisindedir. Kumsal ve liman çevrelerinde çok görülür ve dikkat çekerler.

Martılar bütün faaliyetlerinde toplumcudur. Hep birlikte avlanır, dinlenir, leş arar ve kavga ederlerler. Çoğu birlikte yuva yapmayı tercih eder. Bazen geniş koloniler kurarlar. Birkaçı alçak ağaçlara yuva yapar, deniz yosunu ve çevredeki diğer bitkilerden büyük yuva oluşturur. Dişi 2-3 kahverengi yumurta bırakır, bunların üzerinde daha koyu kahverengi ya da siyah sık benekler vardır. Erkekle dişi kulaçka görevini paylaşır. Hem erkek hem de dişi yavruları besler. Yumurtadan çıkmış yavruların üzeri grimsi hav tüylerle kaplıdır. 4-6 haftalıkken uçamaya başlarlar.

Martılar gürültücü kuşlardır. Özellikle üreme dönemlerinde şehirlerde apartman çatıları ve benzeri yerlerde yuva kurarabilirler, bu zaman zarfında cırlak sesleri ile etrafı rahatsız edebilirler.

Familya üyeleri bütün dünyada yaygındır. Yalnızca çöllerde ve kutupların donmuş kesimlerinde görülmezler.


Yunus martı (Larus scoresbii)
Pasifik martısı (Larus pacificus)
Belcher martısı (Larus belcheri)
Olrog martısı (Larus atlanticus)
Kara kuyruklu martı (Larus crassirostris)
Boz martı (Larus modestus)
Heermann martısı (Larus heermanni)
Beyaz gözlü martı (Larus leucophthalmus) Türkiye.
İsli martı (Larus hemprichii)
Küçük gümüş martı (Larus canus) Türkiye.
Ada martısı (Larus audouinii) Türkiye.
Halka gagalı martı (Larus delawarensis)
California martısı (Larus californicus)
Büyük kara sırtlı martı (Larus marinus) Türkiye.
Yosun martı (Larus dominicanus)
Mavi-yeşil kanatlı martı (Larus glaucescens)
Batı martısı (Larus occidentalis)
Sarı ayaklı martı (Larus livens)
Kutup martısı (Larus hyperboreus) Türkiye.
İzlanda martısı (Larus glaucoides)
Thayer martısı (Larus thayeri)
Ringa martı (Larus argentatus) Türkiye
Heuglin martısı (Larus heuglini)
Amerika ringa martısı (Larus smithsonianus)
Sarı bacaklı martı (Larus michahellis)
Gümüş martı (Larus cachinnans) Türkiye.
Doğu Siberya martısı (Larus vegae)
Doğu martısı (Larus armenicus) Türkiye.
Arduvaz sırtlı martı (Larus schistisagus)
Kara sırtlı martı (Larus fuscus) Türkiye.
Büyük karabaş martı (Larus ichthyaetus) Türkiye.
Kahverengi başlı martı (Larus brunnicephalus)
Gri başlı martı (Larus cirrocephalus)
Hartlaub martısı (Larus hartlaubii)
Deniz martısı (Larus novaehollandiae)
Kızıl gagalı martı (Larus scopulinus)
Kara gagalı martı (Larus bulleri)
Kahverengi başlıklı martı (Larus maculipennis)
Karabaş martı (Larus ridibundus) Türkiye.
İnce gagalı martı (Larus genei) Türkiye.
Bonaparte martısı (Larus philadelphia)
Saunders martısı (Larus saundersi)
And martısı (Larus serranus)
Akdeniz martısı (Larus melanocephalus) Türkiye.
Relikt martı (Larus relictus)
Lav martı (Larus fuliginosus)
Gülen martı (Larus atricilla)
Franklin

Gönderen: Kadir İrkin